Sloop die muren om hen heen!

Het initiatief

Een boeiend verhaal, groeiend van gesloopte (vak)muren naar een nieuwe leeromgeving.

Vakoverstijgende, betekenisvolle opdrachten creëren in een leeromgeving die nauw aansluit bij de leerstijlen van lln uit de B-stroom en het BSO; dé uitdaging voor het flexteam. Op die manier wordt leren weer motiverend en maatschappelijk relevant, omdat de leerling centraal staat, met eigen kunnen en beperkingen, maar ook met zijn interesses en bijzondere talenten. We slopen (vak)muren, om hun leefwereld te vergroten en creëren een klasruimte die dat faciliteert.

De vernieuwing

De vernieuwing zit niet alleen in de vakoverstijgende taken, maar in de volledige lesdidactiek. De co-teachers professionaliseren zich op andere onderwijsterreinen en vernieuwende ondersteuningsmethodieken. Dit team is flexibel en overal inzetbaar, op socio-emotioneel vlak, maar ook voor taak- en taalcoaching. Voor de korte instructiemomenten is de expertise van de individuele leerkracht aan de orde.

De motiverende en flexibele leerruimte ondersteunt deze didactiek optimaal. De grote ruimte, nu al bestaande uit een instructie- en werkruimte, een discussiehoek, een computerplek wordt aangevuld met de stilteboxen, specifiek voor leerlingen die nood hebben aan cocooning, afzondering of optimale concentratie. Het was ook een expliciete vraag van ouders tijdens de openklasdag in oktober 2018 om structureel meer rust in te bouwen.

Het delen van de aangemaakte materialen met collega's BSO en TSO, maar vooral binnen het netwerk van Vlaamse scholen is ook nieuw voor ons. Het flexteam engageert zich om de collega's, ook van TSO, op school te professionaliseren en daarnaast de methodiek naar buiten te brengen en te promoten, precies omdat zij merken dat het leerrendement bij de jongeren zoveel groter is dan bij de traditionele lesvorm.

Waarom en hoe?

COOVI is een Nederlandstalige TSO/BSO-school aan de rand van Brussel. De leerlingeninstroom veranderde de jongste jaren vrij drastisch. Heel wat meer Brusselse, Franstalige en kansarme leerlingen vonden de weg naar de school. Mede door het M-decreet is de ondersteuningsnood binnen een klas nog nooit zo groot geweest, niet alleen op taalvlak, maar ook op socio-emotioneel vlak én op vlak van maatschappelijk relevante kennis en vaardigheden. Hun wereld lijkt steeds kleiner te worden, in contradictie met digitale en andere mogelijkheden om de wereld te (ver)kennen.

Precies in dit laatste ligt de uitdaging voor het flexteam, een opdracht om de leerinhoud zoveel mogelijk te integreren en te linken aan reële situaties, specifieke vakken uit hun hokjes halen en betekenisvol inzetten in relevante klastaken en activiteiten op school. De huidige kritiek op onderwijs sterkt ons nog meer in het geloof dat de traditionele didactiek niet werkt voor iedereen. We geloven in binnenklasdifferentiatie, in verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces, in betrokkenheid en leerhonger van leerlingen, zowel wat parate kennis als wat functionele vaardigheden betreft.

Het flexteam engageert zich daarom expliciet deze vakoverstijgende taken op maat van de leerling in de B-stroom en het BSO, te ontwerpen èn te delen met collega’s, binnen en buiten de school. Het klas- en lesgebeuren wordt bovendien een totaalplaatje: ook de leerruimte wordt aangepakt om de effectiviteit en het rendement van deze taken optimaal te krijgen, mét ruimte voor instructie, discussie, zelfsturing en stilteboxen. We slopen ook letterlijk de muur tussen twee kleinere lokalen, gebruiken de gang als extra leerruimte en plannen diverse flexklassen in een renovatieproject op school.

De uitvoering gebeurt binnen een vrij strak tijdsschema, gespreid over dit schooljaar en de volgende twee schooljaren, met ingebouwde ruimte voor experimenteren en bijsturing.

Resultaten

De leerhonger wakker houden en de leermotivatie vergroten zijn de ultieme resultaten die we voor ogen hebben. We merken na 3 jaar co-teachen en twee jaar flexileren dat dit een haalbare kaart is. De uitdaging blijft echter leerlingen binnen dit flexibel en interactief gebeuren bij de les te houden. De grotere klasgroep vraagt een intensieve coaching, planning en voorbereiding van de leerkrachten. Als de taken nu ook nog veel relevanter worden, beogen we leerwinst op heel korte termijn. Dit vraagt uiteraard een grote betrokkenheid van diverse vakleerkrachten, die meewerken aan de taken, zowel praktijkgerelateerde als algemeen vormende vakken.

De stilteboxen zullen een absolute meerwaarde zijn binnen de grote groep, zodat leerlingen met leermoeilijkheden of nood aan rust ook optimaal kunnen werken aan de taken en toetsen.

De keuze om de taken en expertise onvoorwaardelijk te delen met collega’s binnen en buiten de school vormt het vangnet èn belangrijk netwerk om op langere termijn te blijven vernieuwen en uit te breiden.

Een belangrijk resultaat is de nieuwe batterij vakdoorbrekende taken, die ook (digitaal) beschikbaar zullen zijn voor collega’s binnen en buiten de school. De taken zullen via intervisiemomenten voorgesteld worden aan collega’s en voorzien van de nodige bijsturende commentaar, wat de kwaliteit ervan zeker ten goede komt.

Last but not least is een uitbreiding van het netwerk rond ‘flexleren’ een gewenst resultaat. Hoe meer collega’s dit project dragen, hoe sterker het wordt, zowel als alternatieve onderwijsvorm als inhoudelijk. Ervaring en kennis kan je immers enkel vermenigvuldigen door te delen!

Tips & tricks

1. De keywords voor de aanmaak van vakoverstijgende taken zijn en blijven Planning, Overleg en Professionalisering (POP). Zonder deze pijlers wordt de vernieuwing ongetwijfeld een slag in het water. De planning kijkt vooruit, plaatst de taken in een groter geheel, zoekt naar links met andere leerinhouden van andere vakken, met projecten rond burgerzin en andere actuele thema’s. Het overleg vult een wekelijks traject in waarbij alle betrokken leerkrachten links zoeken met de noodzakelijke leerinhouden. De professionalisering zorgt ervoor dat dit alles werkbaar blijft, alsook efficiënt en effectief verloopt. Wij rekenen intervisie en openklasdagen bij deze professionalisering, naast externe workshops en nascholingen.
2. Betrek zoveel mogelijk leerkrachten èn leerlingen actief in het proces van ‘ontwerpen’ , de fase van ‘uitproberen’, ‘evalueren’ en ‘bijsturen’.
3. Maak de vorderingen, realisaties visueel, voor het team èn de leerlingen. In de leraarszaal een interactieve collage van foto’s, materiaal en reacties, doen!
4. Nodig je eigen collega’s uit op de openklasdagen voor externen, werkt inspirerend.

Materiaal

De stilteboxen worden door leerlingen en vakleerkracht techniek grotendeels zelf gerealiseerd, met een minimum aan materiaal. Ook de leerruimte wordt verder uitgebouwd. We hebben immers nood aan meerdere flexklassen op termijn, vermits we gradueel de volledig BSO-afdeling omvormen tot flexklassen. Die moeten allen ingericht worden, wat de nodige materialen en vooral financiële investering vraagt. We werken hier met subsidies en de steun van de school en scholengroep Brussel.
De batterij vakoverstijgende taken zullen digitaal beschikbaar zijn voor wie zich geïnteresseerd toont en contact opneemt met de school. Zij worden toegevoegd aan het netwerk en zullen op die manier toegang krijgen tot een digitaal platform.

Comments

Je moet ingelogd zijn om te kunnen reageren