De Vooruitdaging is een nieuw burgerschapsvormend campagnemodel dat via stage (circa 30u) en reflectie leerlingen uit het secundair onderwijs stimuleert zich onbetaald in te zetten socio-profitorganisaties uit sectoren zoals natuur & milieu, jeugdwerk, zorg en welzijn, diversiteit, Noord-Zuid, democratie en politiek.
Via concrete leerervaring en intensieve reflectie leren deze jonge burgers wat ze kunnen betekenen voor de samenleving en ontwikkelen ze naast burgerschap ook sociale vaardigheden.
In essentie is De Vooruitdaging het vervolg op de 3D-stage, een pilootproject waaraan 15 scholen deelnamen (schooljaar 2014-2015 + 2015-2016).
Dit project werd mee gedragen door partners zoals Socius, VVSG, Vlaamse Scholierenkoepel, GO!, Katholiek Net, Koning Boudewijnstichting, YOUCA, Sociale Innovatiefabriek, De Ambrassade en Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.
Vernieuwend voor het onderwijslandschap:
* De Vooruitdaging beantwoordt op een vernieuwende manier aan leerdoelstellingen die in het huidige eindtermendebat hangend zijn. Concreet komt dit campagnemodel tegemoet aan 9 van de 14 voorgestelde clusters die in het publieksrapport voor het eindtermendebat zijn
geformuleerd.
* Het campagnemodel werkt school- en netoverstijgend. Vandaag organiseren sommige scholen bvb. hun eigen sociale stages, maar er is geen overkoepelende coördinatie. Het actief samenwerkingsverband n.a.v. het campagnemodel De Vooruitdaging overstijgt niet alleen de grenzen van scholen, maar ook die van de verschillende onderwijsnetten.
* Onderwijs werkt samen met verschillende type stakeholders (jeugdwerk, sociaal-cultureel volwassenwerk, lokale overheid) en dit op zowel macro als micro-niveau.
* Lerende netwerken van leerkrachten (niet opgedeeld in koepels en netten) zijn innoverend in het onderwijslandschap.
* Het educatief aanbod rond burgerschap voor BSO en TSO is op dit moment redelijk beperkt. De Vooruitdaging verrijkt het aanbod voor deze doelgroep.
* Ervaringsgericht leren buiten de schoolmuren is voor een aantal secundaire scholen nieuw terrein (zeker op vlak van burgerschap).
Vernieuwend voor maatschappelijke actoren/middenveld
* Vele middenveldorganisaties kampen met daling en vergrijzing van hun vrijwilligers. De Vooruitdaging brengt hen op een vernieuwende manier direct in contact met potentiële jonge vrijwilligers die ze op eigen houtje moeilijker zouden kunnen recruteren.
Vernieuwend voor de samenleving
* De Vooruitdaging bewijst met concrete verhalen en getuigenissen dat jongeren zich wel maatschappelijk willen engageren.
* Het contact tussen de jongeren en de mensen op hun stagevloer (personeel, doelgroepen/klanten, vrijwilligers) stimuleert een intergenerationele dialoog.
* Jongeren treden uit hun comfortzone en maken beklijvend contact met maatschappelijke thema's en doelgroepen (mensen in armoede, migranten, ouderen...).
Wat wil De Vooruitdaging bereiken:
De Vooruitdaging wil jongeren stimuleren om zich maatschappelijk te engageren en als actief burger bij te dragen aan een meer solidaire, rechtvaardige en duurzame samenleving. Bijkomend ontwikkelen jongeren zo sociale vaardigheden. Hiermee versterkt De Vooruitdaging direct twee belangrijke Europese sleutelcompetenties rond levenslang leren (m.n. burgerschapsvaardigheden en sociale vaardigheden).
Wat is De Vooruitdaging :
Leerlingen uit het secundair onderwijs in Vlaanderen en Brussel lopen een stage van zo’n 30u in een maatschappelijk domein naar keuze: zorg en welzijn, duurzaamheid, milieu en natuur, Noord-Zuid, democratie en politiek, jeugdwerk, sociaal-cultureel werk. Voor, tijdens en na reflecteren ze over deze ervaring (onder elkaar, met de stagebegeleider en leerkracht).
De Vooruitdaging helpt jongeren te ontdekken wat ze voor de samenleving kunnen betekenen, dat ze een actief en relevant deel van de samenleving zijn, en dat ze mee verandering kunnen teweegbrengen. Ze ontwikkelen een kritische en onbevooroordeelde blik op de samenleving en leren actief engagement opnemen. Meer jongeren erkennen het belang van sociale samenhang en solidariteit. Meer jongeren gaan constructief om met verschillen tussen mensen en levensopvattingen. Ze vinden eerbied voor mensenrechten en gelijkheid belangrijk, en tonen respect en begrip voor andere waarden en culturen. Ze krijgen belangstelling voor problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Meer jongeren zetten zich in voor de publieke zaak. Ze ontwikkelen sociaal ondernemerschap en zetten na hun stage-ervaring
daadwerkelijk eigen initiatieven op. Het model helpt vrijwilligerswerk verjongen. 20% van de deelnemende scholieren neemt op basis van deze stage-ervaring daadwerkelijk vrijwilligerswerk op.
Werk samen met andere partners!
Tijdens het pilootproject werkten we samen met deze onderwijspartners:
* De onderwijsnetten GO! en het Katholiek Net stonden in voor het werven van scholen en brachten zowel pedagogische als juridische expertise in.
* De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) brachten het perspectief in van scholieren en legden de link naar de leerlingenraden. Het initiatief is trouwens gestart nadat VSK-jongeren enkele jaren terug een werkbezoek brachten aan Nederland, waar men het concept Maatschappelijke Stage al meer dan 10 jaar kent.
* Het departement Onderwijs van de Vlaamse overheid bracht knowhow en juridische expertise in.
Verder werkten we samen met deze stakeholders
* Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Vlaanderen zorgt mee voor het recruteren van stageplaatsen bij haar achterban en brengt juridische expertise in.
* Socius, koepelorganisatie van het sociaal-cultureel werk, zorgde mee voor het recruteren van stageplaatsen bij haar achterban, en stelde financiële middelen ter beschikking voor het tweede pilootjaar.
* De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) zorgt mee voor het recruteren van stageplaatsen bij haar achterban (o.a. OCMW en jeugddiensten).
* Belvue/Koning Boudewijnstichting was gangmaker van het stakeholderdynamiek, was de host van het eerste schooljaar (2014-2015), ondersteunde qua logistiek en secretariaatswerk, en stelde financiële middelen ter beschikking voor het onderzoeken van een verdienmodel.
* Zuiddag vzw (nu YOUCA) was juridische host voor het tweede schooljaar (2015-2016) en stelde financiële middelen ter beschikking voor het tweede pilootjaar.
* De Sociale Innovatiefabriek begeleidde ons bij het indienen en uitvoeren van de IWT-haalbaarheidsstudie.
* Zorgnet Vlaanderen en het Vlaams Welzijnsverbond mobiliseerden tijdens het eerste pilootjaar hun achterban voor stageplaatsen.
Deze partners zitten nu terug rond de tafel voor de opschaling van het pilootproject.
De Vooruitdaging is geënt op het pilootproject 3D-stage: www.3dstage.be.
Alle informatie valt hier te downloaden.